Waarom we IJsland met rust moeten laten en Eva Joly haar gang moeten laten gaan.

De IJslandse premier Grimsson begint, een paar dagen na zijn weigering de wet over de terugbetaling van de Icesaveschulden te tekenen, de ontstane ophef wat te sussen. Er ligt immers al een wet, waarin de terugbetaling geregeld wordt. Alleen, die maakte de terugbetaling afhankelijk van IJslands economische groei, en die bevatte ook een einddatum. Als IJslands economie dus niet voldoende zou groeien, bestond de kans dat de Britten en Nederlanders hun voorgeschoten geld niet helemaal terug zouden krijgen.

Het verzet van de IJslanders heeft ook in Nederland sympathie opgeroepen. Grappig is de beeldvorming in die discussie: die árme IJslanders kunnen er toch ook niks aan doen? Zo’n klein zielig landje, 320.000 inwoners, als een David in de strijd tegen brute Goliaths Groot-Brittanië en Nederland. In een paar dagen tijd zie je in de krantenkolommen de opinie in Nederland kantelen.

Read Full Post »

Ik hou van Hiddink

Het gaat supergoed met Nederlandse voetbalcoaches in den vreemde. Op het WK van 2006 was ons land met maar liefst vier bondscoaches vertegenwoordigd, op het EK van 2008 met drie. Guus Hiddink loodste de Russen naar dat EK, waar zij Oranje spectaculair versloegen. Eerder vierde Hiddink klinkende successen met Zuid-Korea en Australië. Nu gaat hij behalve Rusland ook de Londense club Chelsea redden. Bij die club was eerder Ruud Gullitt actief, die later verhuisde naar Newcastle United. Leo Beenhakker, daarvoor onder meer succesvol bij Real Madrid en als bondscoach van Saoedi-Arabië en Trinidad & Tobago, bracht vorig jaar de Polen voor het eerst naar het EK.

Rinus Michels pionierde in 1974 met het veroveren van de Spaanse landstitel door FC Barcelona. Bij dezelfde club traden Johan Cruijff, Louis van Gaal, Ronald Koeman en Frank Rijkaard in zijn voetspoor. Martin Jol trainde Tottenham Hotspur, Ronald Koeman Benfica en Valencia, Co Adriaanse FC Porto. Huub Stevens hielp het Duitse HSV weer op de been. Dick Advocaat bezorgde Zenit St. Petersburg voor het eerst in vijfentwintig jaar de Russische landstitel. Internationaal zijn op dit moment rond de honderd Nederlandse oefenmeesters actief, van de VS tot en met landen als Bhutan, Namibië en Qatar.

Wat verklaart dit uitzonderlijke succes? Vaak roemt men de goede opleiding van de Nederlanders, hun talenkennis en hun tactische finesse. Maar het geheim ligt dieper.

Read Full Post »

Ach, banken. Ach die Barack!

Als wij in Nederland al lichtelijk kriegel worden naar de banken toe- de enorme sommen geld die wij als belastingbetalers moeten opbrengen, leiden tot bezuinigingen die we zeker zullen voelen – dan is dat nog niets vergeleken met de VS. Obama, of liever, zijn minister van Financiën Timothy Geithner presenteerde een banken-reddings-plan, en het viel niet best. Wall Street zakte meteen door zijn hoeven.

Geithner’s plan. Geithner presenteerde een plan met vier pijlers: een beleggingsfonds dat voor 500 tot 1000 miljard aan slechte leningen gaat opkopen; waarschijnlijk opnieuw een reeks kapitaalinjecties in financiële instellingen; waarschijnlijk 800 miljard extra geld voor een al door zijn voorganger Paulson opgezet programma voor consumentenleningen; en 50 miljard steun voor huiseigenaars die hun hypotheek niet meer kunnen betalen. Zoals gebruikelijk gooide hij er nog een verwijt aan China achteraan, dat zijn munt kunstmatig laag zou houden om haar export te stimuleren.

Te vaag, oordeelde de financiële sector. Nog niet concreet genoeg, en eigenlijk van hetzelfde laken een pak als wat Geithners voorganger Paulson presenteerde. Niet zo gek, want bij diens plan was Geithner betrokken geweest. So what’s new? Er kwam niet eens nieuw geld bij.

It’s the solvability, stupid! Maar dat is niet het ergste, vinden veel commentatoren.

Read Full Post »

Vooruit met Europa!

België wordt tegenwoordig door vele plagen bezocht. Maar het heeft iets waar wij jaloers op kunnen zijn: een politicus die boeken leest en schrijft. De sociaal-liberaal Guy Verhofstadt leidde tussen 1999 en 2007 drie kabinetten. Hij schreef vier Burgermanifesten en een boek over de Verenigde Staten van Europa. Onlangs verscheen zijn pamflet Een New Age of Empires, waarin hij een ‘nieuwe sprong voorwaarts’ voor Europa bepleit.  

Het jaar 2008 was volgens Verhofstadt een scharnierjaar, dat even belangrijk zal blijken te zijn als 1989, 1945 of 1929. We lijden onder de grootste financieel-economische meltdown sinds de jaren dertig, en de eerste sinds de oprichting van de EU. Daarnaast hadden er in 2008 twee andere gebeurtenissen van wereldhistorische betekenis plaats: de Russische inval in Zuid-Ossetië, waaruit bleek dat Rusland als grootmacht niet is verdwenen, en de organisatie van de Olympische Spelen door China.

Het machtsevenwicht in de wereld is aan het verschuiven.

Read Full Post »

Zonder schaamte

Balkenende doet nog maar eens een kopje koffie.

Was het debat over Irak van vanmiddag te bekijken zonder je schoenen uit te trekken om je kromme tenen de ruimte te geven? Eigenlijk niet, en de hoofdverantwoordelijken waren de minister-president en de CDA-fractieleider die hem steunde.

“We worden in Nederland altijd een beetje de oorlog ingerommeld”, zei toenmalig PvdA Kamerlid Piet de Visser begin jaren negentig – hij had het toen over de Golfoorlog. In het geval van Irak ligt er wel een berg rommel. We hebben dan wel alleen politieke steun geleverd – maar de politieke rommel is dan ook niet te overzien.

Juist doordat de premier uit alle macht het deksel op de doofpot wilde houden -tot een afspraak in het regeerakkoord aan toe- hing er al een zweem van onrechtmatigheid om de Nederlandse steun aan de Irak-oorlog. Want wie niets te verbergen heeft, hoeft openheid toch niet te vrezen?

Read Full Post »

Bibberen met Waterstof

Een Waterstof tegen het restje angst dat u in dit nieuwe tijdperk mogelijk nog verlamt. Cas Wouters bezweert nog maar eens: angst voor de teloorgang van de seksuele moraal is ongegrond. Zelfs in een tijd met wankelend onderwijs pornoficeren jongeren hun eigen leven niet. Of was het vonnis van de parlementaire commissie Dijsselbloem over het Nederlandse onderwijs te streng? Volgens Jos van Kemenade wel. Met een zo rap veranderde leerlingenpopulatie en weinig onderzoek naar hoe het er op scholen werkelijk aan toe gaat moeten we ons onderwijsapparaat niet overhaast afschrijven. Dat sentiment deelt Ahmed Marcouch, die in het Nederlandse onderwijsstelsel de sleutel tot verheffing van alle bevolkingsgroepen ontwaart. Concurrentie tussen openbaar en bijzonder onderwijs vindt, zo stelt hij onder meer, niet alleen plaats op kwaliteit, maar ook op tolerantie. Vrees dus niet voor islamitische scholen. En ook niet voor inwoners van islamitische landen, want zelfs in Iran ontdekte Marina Lacroix niets dan normale mensen. Wim Lourens is door Leezenbergs geruststellingen bij de (in Iran populaire) Koran nog niet overtuigd en wijst op hetgeen hij zelf in de verzen ontwaarde. Als dat u op het eind van deze Waterstof toch weer doet beven, lees dan voor het slapen gaan het pleidooi van August Hans den Boef tegen het gebrek aan rationaliteit en compassie van de massa en wacht onverschrokken tot het volgende nummer.

Lees het allemaal in de nieuwe Waterstof.

Read Full Post »

Buruma, Oranje en Erasmus

U en ik, we hebben iets gemeen, zei Ian Buruma tegen Willem Alexander, die zojuist de laudatio had uitgesproken en hem de versierselen behorende bij de Erasmusprijs had omgehangen. Wij zijn beide kinderen uit een gemengd huwelijk. ‘Switch off the zeurtoon’, zei zijn Nederlandse vader wanneer de kinderen Buruma het hun Engelse moeder weer eens lastig maakten. Die gemengde afkomst is tegenwoordig veel gebruikelijker, aldus Buruma, kijk maar naar Obama. Kinderen met zulke ouders zijn vaak behept met ‘een zekere gevoeligheid voor nationaal gedrag’. In Nederland voelt Buruma zich ‘min of meer’ Nederlander en in Engeland ‘min of meer’ Engelsman – met de klemtoon op ‘min of meer’.

Zo’n afkomst is natuurlijk geen bijzondere verdienste. En, waarschuwde Buruma, op grond ervan kun je ook een heel andere houding ontwikkelen. Keizer Wilhelm II, eveneens een telg uit een gemengd huwelijk, werd een super-Duitser, net als Adolf Hitler. Ook Napoleon liet zien dat juist de mixjes kunnen uitgroeien tot de meest fanatieke nationalisten. Maar het kan dus ook anders. Vele Europese vorsten in het verleden waren buitenlanders, en hun aristocratische habitus hield vaak in dat zij boven de nationaliteiten stonden. Koningen waren daarom vaak populair bij minderheden, omdat zij al hun onderdanen in principe als gelijken beschouwden.

De Oranjes (inclusief Máxima) op de eerste rij in de statige Rotterdamse St.Laurenskerk leken die vrijmoedige vergelijkingen wel te kunnen waarderen. Nu ligt het Oranjehuis de laatste tijd onder vuur van nationalistische politici en conservatieve publicisten, omdat hun kosmopolitische voorkeur en leefwijze arrogant en elitair zouden zijn. Ze zouden uit de pas lopen met de Heimatgevoelens van het Nederlandse volk, dat geen boodschap zou hebben aan ‘min of meer’: je bent Nederlander of je bent het niet. Denk aan de heftige protesten tegen Máxima’s opmerking dat ze ‘de’ Nederlandse identiteit niet had kunnen vinden (net zo min overigens als ‘de’ Argentijnse). Zo had de toekenning van de prijs die is vernoemd naar de ‘oude kosmopoliet’ Erasmus aan de ‘nieuwe kosmopoliet’ Buruma een onmiskenbaar politieke lading.  

In Trouw werd Buruma vorige week beschreven als iemand die eigenlijk een maatje te groot is voor Nederland. Dat goldt natuurlijk ook voor Erasmus, die zichzelf eerder als Europeaan dan als Nederlander beschouwde. Eigenlijk is dat een mooie definitie van de functie van de intellectuele kosmopoliet. Hij maakt een klein land iets groter, omdat hij er een maatje te groot voor is.

Read Full Post »

Economische groei en de mythe van de markt

Veel ontwikkelingshulp is hulp dat in de eerste plaats de donoren tevreden moet stellen. En wat willen de meeste donoren? Het liefst willen ze mensenlevens redden. Dus gaat er veel ontwikkelingshulp naar bestrijding van de gevolgen van aids, naar noodhulp, naar de opvang van dakloze kinderen, naar malariapreventie, of meer in het algemeen naar armoedebestrijding.

Het gevolg: slechts een fractie van de hulp gaat naar het bevorderen van de economische groei in een land, naar versterking van de rechtsstaat of naar de verbetering van lokale vormen van goed bestuur. Zulk soort hulp komt niet van de grond omdat donoren er paradoxaal genoeg te humaan voor zijn.

Read Full Post »

De crisiscarrousel

Stel dat zich morgen in de Derde Wereld een humanitaire ramp voltrekt. Op dat moment treedt een bekend ritueel in werking. Er verschijnen schokkende beelden in het nieuws. Het gerucht gaat dat deze ramp nog erger is dan andere. Er worden geldinzamelingsacties gehouden, mensen storten flinke bedragen op giro 555 en de crisiscarrousel begint te draaien. In de strijd om aandacht wint de hulporganisatie die met het schrijnendste nieuws komt. Vaak trekt een journalist op kosten van de hulporganisatie of een legeronderdeel mee om foto’s te schieten en reportages te maken.

Read Full Post »

Lang leve kameraad Paulson!

Het is ronduit verbijsterend wat op dit moment in de VS gebeurt. Maar zeg niet dat de crisis geheel uit de lucht komt vallen. Als er één regering is geweest die werkelijk op alle fronten de inhaligheid en hebzucht van de rijkere klassen heeft beloond, dan is het wel de regering Bush. Het is een trend die natuurlijk al langer aan de gang is. Vanaf 1979, aldus de New York Times van 10 juni 2007, steeg het aandeel van het onbelaste inkomen van de rijkste 1 % huishoudens in de VS met 7 %, van 9 naar 16 %. In diezelfde periode viel het onbelaste inkomensaandeel van de laagste 80 % van de huishoudens met 7 % terug. Het is, aldus de New York Times, alsof elk huishouden in de onderste 80 % sindsdien jaarlijks een check van $7000 overmaakt aan de top 1 % huishoudens.

Read Full Post »