John Stuart Mill valt een beetje tegen

*door Mieke Aerts.

Je kunt beroemd zijn en je kunt dood zijn, maar pas als je beroemd èn dood bent kun je terecht komen in een zogeheten canon. Het helpt daarbij enorm dat je al wat langer dood bent, bij voorkeur meer dan een halve eeuw, want dan kan een eventueel wat sleets geworden reputatie worden opgefrist door een nieuwe generatie die zich niet wil verdiepen in de polemieken van een voorbije tijd.

De negentiende-eeuwer John Stuart Mill is zoiets overkomen. Hij belandde in de twintigste eeuw zelfs in twee canons, die van het liberalisme en die van het feminisme. En sindsdien valt regelmatig te lezen hoe belangrijk de denker Mill – al dan niet in tandem met zijn geliefde Harriet Taylor –  is geweest voor de verbreiding van het idee dat vrouwen gelijke rechten zouden moeten hebben. Mills geschrift The subjection of women uit 1869 wordt prompt getypeerd als Das Kapital of de bijbel van het feminisme – al naar gelang het referentiekader van de commentator. Het wordt weer regelmatig herdrukt en verschijnt op alle literatuurlijstjes die in het kader van genderstudies zijn opgesteld voor de cursus Feministische Klassieken.

Mill zelf is te boek komen te staan als de voorloper van alle feministische golven en als een van de weinige mannen die zowel in zijn politieke activiteiten als in zijn privé-leven het feminisme daadwerkelijk in praktijk bracht. Daarmee is hij de ideale kampioen geworden van iedereen die het feminisme bij uitstek als een liberale verworvenheid wil zien, of omgekeerd: die de aantrekkelijkheid van liberale principes wil voorstellen in de gedaante van een scherpzinnige en nota bene ook nog feministische man.

Read Full Post »

De ideale man

De ideale man volgens vrouwen. Het blijft een hot topic. Eind augustus zond de VPRO een mooie  documentaire uit over het onderwerp. Het waren vrouwen en wetenschappers die aan het woord kwamen. Vooral vrouwen.

Het is ook wat. Na de tweede feministische golf zijn vrouwen zelfstandiger geworden. Kunnen ze in hun eigen onderhoud voorzien. De man is niet meer nodig om te voldoen aan de materiële wensen. Er is ook niet echt een schaarste aan mannen. Vrouwen kunnen dus kiezen wat ze willen, een beeld construeren waar ze naar verlangen. Het grappige is dat al die beelden die ontwikkeld worden weinig zeggen over mannen en veel over vrouwen. Over de worsteling van de ‘tweede sekse’ om zich in de positie te manoeuvreren van de persoon die kijkt. ‘Kijken’ vergt namelijk een totaal andere positionering dan ‘bekeken worden’. Daarmee hinkt de psychische en sociale emancipatie nog achter de materiële emancipatie aan.

Read Full Post »

Slow feminisme

Regelmatig maakt Waterlog plaats voor gastschrijvers. Deze keer is dat Irina van der Sluijs met een pleidooi voor ‘Slow feminism’.

Het zat me al een tijd niet lekker. Waarom al die aandacht voor Heleen Mees en consorten in het emancipatiedebat? Vanuit mediaoogpunt begrijp ik het wel. Nederlandse wereldvrouw die vanuit New York of Brussel haar macht te gelde maakt. Nooit te beroerd om harde uitspraken te doen of extreme standpunten in te nemen. Erudiet, welbespraakt, intelligent, verzorgd uiterlijk. Kortom, de ideale gast in praatprogramma’s en krantenrubrieken.

Wat irriteerde me? Het was geen aversie tegen de ‘powerfeministes’ in kwestie. Nee, ik heb achting voor hun werk en hun inzet tegen de onderdrukking van vrouwen. Ja, ik ergerde me aan hun eenzijdige kijk op emancipatie of beledigende verwensingen aan het adres van vrouwen die andere keuzes maken (Mees: ‘Ik weet heel goed dat dwangarbeid in strijd is met alle internationale verdragen, maar ik heb het soms zo gehad met de deeltijdfeministes die hun talenten verkwanselen dat ik hem morgen nog zou willen herinvoeren.’).

Maar dat was niet alles. Ik kon er de vinger niet op leggen totdat ik vorige week een artikel las van de hand van Iteke Weeda, emeritus-hoogleraar emancipatievraagstukken. Zij legt de nadruk op de statusverschillen tussen het mannelijke en het vrouwelijke. ‘Emancipatie’, schrijft ze, ‘verloopt nog steeds in een masculiene richting. De hele samenleving vermannelijkt. Je hoeft er de krant maar voor op te slaan, of de tv aan te zetten, of je hoort hoe sterk die tendens is.’ Verderop stelt ze: ‘De waarde van betaalde arbeid wordt gedefinieerd vanuit het –mannelijke- prestatie- en groeimodel, dat ook criteria aanreikt voor wat ‘top’ en ‘carrière’ inhouden.’

Read Full Post »

Racisme en seksisme

Racisme en seksime gaan vaak hand in hand. In het recente nummer van het tijdschrift ‘Opinio’ staat een artikel van Burke-Stichting-voorzitter en rechtsfilosoof prof.dr. Andreas Kinneging, getiteld “De vloek van het feminisme” .

Kinneging laat mijn bloeddruk in ongekende hoogten stijgen. Kinneging:
“[…] Behalve het argument van de vergrijzing is er nog een ander, minstens even belangrijk argument om meer kinderen te krijgen. Want met dit soort cijfers zal de Europese bevolking langzaam maar zeker verdwijnen, en met haar de Europese cultuur. Europa zal dan geleidelijk aan arabiseren en islamiseren. Geen aantrekkelijk perspectief voor nakomelingen en voor de wereld als geheel, die aan de Europese cultuur zo ontzaglijk veel goeds te danken heeft.” Toemaar.

Read Full Post »

Even geen Fitna maar… abortus

Door al het nieuws over De Film dreigen andere aan de Partij voor de Vrijheid gerelateerde berichten ondergesneeuwd te raken. Ik zag het althans niet meer dan toevallig, al meelezend in de krant van een medereiziger: deze week diende PVV-kamerlid Fleur Agema het voorstel in vrouwen voortaan zelf voor een abortus te laten betalen. Bovendien wil ze abortussen van vrouwen die niet in Nederland woonachtig zijn verbieden en de grens voor de eerste trimesterbehandeling (de zuigcurettage) van 13 weken terugbrengen naar 8 weken. De PVV is van mening dat de dames zo eindelijk eens wat minder losbandig zullen worden.

Ongeveer een derde van de vrouwen die eens een abortus heeft gehad komt voor een tweede keer of vaker terug. Dat is inderdaad niet te zuinig. Maar Agema’s boete zal een weinig effectieve maatregel zijn om de onverantwoordelijken onder hen een lesje te leren. Een aanzienlijk deel van de lasten die een abortus levert is nu al exclusief voor rekening van de vrouw. Voor zo ver er vrouwen bestaan die zich, verblind door lust of gemakzucht, vrijwillig een emotioneel beladen, sociaal vaak afgekeurde en pijnlijke ingreep op de hals halen, zal 315 euro hen niet minder losbandig of minder geneigd tot het ondergaan van een abortus maken.

Read Full Post »

Stout is fataal – nog een reden

Hoe fataal is ‘stout’ vraagt Dylan van Rijsbergen zich af op dit weblog. En hij concludeert dat de reeds door Klimt vereeuwigde feeks, die de man het hoofd op hol brengt en hem vervolgens een verschrikkelijke syfilis-dood doet sterven, nog altijd bestaat. Sterker nog, dat zij een opmars doormaakt. Want vrouwen willen macht, succes en marktwaarde en de snelle weg daarheen is seks.

Een slechte zaak, dat allicht. Maar het door Dylan aangedragen argument tegen de stoute vrouw (mogelijk psychisch gestoorde dames die mannen uitbuiten om zich machtig te voelen zijn slecht, want daar is seks niet voor) is niet het juiste. Hoewel het manipuleren en gebruiken van mensen voor seks of andere zaken in mijn persoonlijke ethiek geen bonuspunten verdient, staat het idee dat seks een doel op zich is ver af van de werkelijkheid. Seks is hoogstens in verheven idealen de plaats waar ‘innerlijke waarden als authenticiteit en persoonlijkheid’ tot uiting komen. Vaker is seks tijdverdrijf, slaapmiddel, compromis, goedmaking, bevestiging, voortplanting en dus instrument. En waarom ook niet?

Read Full Post »

Dat laatste archaïsche restje discriminatie

Het is natuurlijk een archaisch verschijnsel in de 21ste eeuw: een politieke partij in Nederland die vindt dat vrouwen niet bestemd zijn om te regeren en dus zich niet namens de partij verkiesbaar mogen stellen. Ze mogen natuurlijk wel stemmen: op mannen.

Enige tijd terug deed de Raad van State een uitspraak over of het al dan niet rechtmatig was dat de toenmalige Minister van Binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties de subside aan de SGP had stopgezet. De minister had de subsidie overigens stopgezet na een eerdere gerechtelijke uitspraak.
De Raad van State oordeelde in haar uitspraak dat “het Vrouwenverdrag niet noopt tot het buiten toepassing laten van de Wet subsidiëring politieke partijen’ waar het gaat om de subsidieaanvraag van de SGP. De Nederlandse wetgever heeft bij de totstandkoming van die wet een afweging gemaakt tussen het belang van gelijke behandeling en het belang van politieke partijen om de vrijheid te hebben hun gedachtegoed uit te dragen. Die afweging laat artikel 7 van het verdrag toe.” De Raad vond dat het vrouwen vrij staat zich op andere wijze te verenigen en bij andere partijen actief te zijn, of er zelf één op te zetten.

Dat vond ik toen al een rare uitspraak.

Read Full Post »

De lakeien van Heleen Mees

Met feminisme is niets mis. In tijden dat we nog steeds zitten met een glazen plafond, vrouwen in Nederland nog steeds vaker deeltijd werken dan mannen en veel jonge gescheiden moeders hun kinderen in armoede moeten opvoeden is het nodig dat af en toe een sterke vrouw opstaat die kritisch het gebrek aan emancipatie aan de kaak stelt. Zo iemand is jurist, econoom en NRC columnist Heleen Mees.

Ik vind het daarom ongelooflijk jammer dat Mees in haar artikelen een kille vorm van neoliberalisme het emancipatiedebat binnensmokkelt. ‘De verzorgingsstaat verstikt migranten. Bouw hem om tot een kansenmaatschappij’ kopte haar stuk in de opiniebijlage van NRC Handelsblad dit weekend. Het artikel was een lofzang op New York ‘het ultieme model voor een samenleving zonder grenzen. Het is de stad van de toekomst’. Mees woont zelf in New York en beschrijft een toestand die voor haar blijkbaar paradijselijk is ‘De winkels zijn de hele week tot negen uur ’s avonds open en de deli zelfs dag en nacht. Nannies zorgen voor de kinderen in de buurt en dogwalkers laten de honden uit.’ Daarnaast blijkt er in New York ook nog veel gemeenschapszin te bestaan en is er een ‘sterke onderlinge betrokkenheid’.

De lezer vermoedt het al: dit is een aanleiding tot de gebruikelijke neoconservatieve riedel over de verzorgingsstaat, die mensen passief zou houden en zou segregeren en vernietigend zou werken voor ‘gemeenschappen’. En inderdaad. Het langdurig afhankelijk zijn van een uitkering werkt ‘vervreemding en apathie in de hand’. In Nederland is –alweer vanwege de verzorgingsstaat natuurlijk- een ‘overschot aan laagopgeleiden gedwongen tot inactiviteit’. Maar nog meer, Mees moet ook nog iets zeggen over een ander geliefd onderwerp van rechts: ‘Bovendien dwingt de hoge belastingdruk, die zo kenmerkend is voor de verzorgingsmaatschappij, mensen die wel een baan hebben ertoe om allerlei laagwaardig werk zelf te doen’. Want nanny’s, werksters en hondenuitlaters zijn veel te duur in Nederland. Schande! Mees moet zelfs twee weken wachten tot er eindelijk plaats is bij haar manicure! Een ramp voor de emancipatie van de hoogopgeleide vrouw.

Want dat is de makke van de ideologie van Heleen Mees. Haar ideale maatschappij is die van de goedverdienende carrièrevrouw met een stevige opleiding. Het ‘feminisme’ van Mees is de hartenkreet van een verwende klasse van vrouwen met een hoog inkomen, die vinden dat ze buiten hun drukke baan om moeten kunnen leven als prinsesjes, omgeven door hofdames en lakeien.

Read Full Post »