Waarom we IJsland met rust moeten laten en Eva Joly haar gang moeten laten gaan.

De IJslandse premier Grimsson begint, een paar dagen na zijn weigering de wet over de terugbetaling van de Icesaveschulden te tekenen, de ontstane ophef wat te sussen. Er ligt immers al een wet, waarin de terugbetaling geregeld wordt. Alleen, die maakte de terugbetaling afhankelijk van IJslands economische groei, en die bevatte ook een einddatum. Als IJslands economie dus niet voldoende zou groeien, bestond de kans dat de Britten en Nederlanders hun voorgeschoten geld niet helemaal terug zouden krijgen.

Het verzet van de IJslanders heeft ook in Nederland sympathie opgeroepen. Grappig is de beeldvorming in die discussie: die árme IJslanders kunnen er toch ook niks aan doen? Zo’n klein zielig landje, 320.000 inwoners, als een David in de strijd tegen brute Goliaths Groot-Brittanië en Nederland. In een paar dagen tijd zie je in de krantenkolommen de opinie in Nederland kantelen.

Read Full Post »

Economisch populisme

Handelaar in angst Geert Wilders maakte het opnieuw bont tijdens de laatste Algemene Beschouwingen. De islam vervuilt onze publieke ruimte, in de vorm van ‘hoofddoekjes, haatbaarden, boerka’s en mannen in rare lange witte jurken’. Het is daarom tijd voor een grote schoonmaak: we moeten ‘onze straten gaan terugveroveren, en zorgen dat Nederland er weer gaat uitzien als Nederland’. Vandaar zijn voorstel voor een hoofddoekjesbelasting van duizend euro per jaar, want ‘de vervuiler betaalt’. Dat was geen cabaret, zoals D66-leider Alexander Pechtold veronderstelde, maar bittere, fanatieke ernst.

Jan Marijnissen heeft gelijk: er is maar één ding waar je bij Wilders op moet focussen: hij discrimineert.

Read Full Post »

Als ik Jort was…

Zou ik als voormalig hoofdredacteur van Quote een van Nederlands opinieleiders zijn geworden… dan zou ik mijn meningen debiteren zonder er langer dan een nanoseconde over na te denken. Wat voor demagogische onzin ik ook zou uitkramen: zelfs de NRC plaatst het, onder de kop: ‘Zwijg, volk! Het is nu aan de elite’. En dan zou ik dus schrijven: ‘Nederland is toe aan een meritocratie waarin alleen de besten voor de publieke zaak mogen werken. En ja, dat moet dan maar wat kosten.’ Voorbeeld? De ‘semidictatuur’ Singapore, waar het grootste ongemak volgens mensen-, pardon dierenrechtenactivist Jort Kelder blijkt dat je er geen kauwgum op straat mag spugen.

Read Full Post »

Die ouderen van tegenwoordig…

Regelmatig stellen we gastschrijvers in staat om een bijdrage te leveren op waterlog. Deze keer Joshua Zandberg, die een reactie gaf op een eerder stuk van Brechtje Paardekooper.
In reactie op een interview met Ybo Buruma stelde Brechtje Paardekooper dat iets meer precisie op zijn plaats zou zijn. We zijn niet allemaal schuldig aan de kredietcrisis, stelt Brechtje. Maar precies aanwijzen waar en door wie de fouten zijn gemaakt die geleid hebben tot de financiële crisis doet zij niet.
De financiële crisis is aanleiding voor veel discussie en analyse. Maar als jong hoogopgeleide heb ik mijn vraagtekens. Wie is er schuldig aan de crisis? is zo’n vraag die steeds weer gesteld wordt. Antwoorden zijn de bankiers, aandeelhouders, toezichthouders, foute financiële adviseurs. Kan er eigenlijk gesproken worden over de schuldvraag? Nee, zegt de een: het is de schuld van ons allemaal, iedereen was hebzuchtig en ging voor zijn eigen belang en financieel gewin. Iedereen wilde een huis dat eigenlijk te groot voor zijn salaris is. De ander zegt dat er wel degelijk verantwoordelijken zijn. Zo is er vast nog een heel aantal zaken in de dezelfde trant besproken.

Maar er wordt tot op vandaag niet geanalyseerd op de cruciale punten. Zo’n cruciale punt is dat de generatie van zo ongeveer boven de veertig jaar oud schuldig is aan deze crisis en de generatie onder zich dupeert met hun gedrag en hen ook nog laat opdraaien voor de kosten.

Read Full Post »

Heleen Mees als cowgirl

Publicist en ‘powerfeminist’ Heleen Mees is verliefd op New York. Die stad is in haar ogen een echte ‘kansenmaatschappij’. De ongereguleerde arbeidsmarkt en het lagere uitkeringsniveau maken dat mensen veel meer op zichzelf zijn aangewezen. Vanwege het ontbreken van een sociaal vangnet is iedereen gedwongen om te werken en voor zichzelf te zorgen. Meer dan 90% van de migranten zijn er dan ook aan het werk, inclusief 65% van de migrantenvrouwen.

New York biedt nieuwkomers veel meer mogelijkheden om zich te ontplooien dan de Nederlandse verzorgingsstaat. Die werkt voor migranten juist als een verstikkende deken en werkt achterstanden in de hand. Betaald werk is nu eenmaal de snelste weg naar emancipatie. New York is daarom het ultieme model van een ‘grenzeloze’ samenleving, een ware ‘talentenmagneet’ die behalve energie en opwinding ook nog eens een dorpse gemeenschapszin uitstraalt, zo juicht Mees in haar nieuwe bundel Tussen hebzucht en verlangen.

Het is grappig dat een Amerikaan als Russell Shorto, nu anderhalf jaar directeur van het John Adams Institute te Amsterdam, op zijn beurt juist verliefd is geworden op Nederland. In een opvallend artikel in het New York Times Magazine (3.5.09) onder de titel ‘Going Dutch’ zet hij Heleen Mees min of meer op haar kop.

Read Full Post »

Slimme meter: voor wie eigenlijk?

Héél af en toe maken mensen zich wel degelijk druk over de voortschrijdenden aantasting van hun privacy. Dat steeds meer databestanden aangelegd worden -de OV-chipkaart, de surfgegevens, de mobiele telefoongegevens, het elektronisch patientendossier-dat gaat meestal zonder protest voorbij. Maar opeens maken mensen zich wél druk om iets. En in dit geval is dat de zogenaamde slimme energiemeter. De energiemeter is zelf niet slim, maar stuurt gegevens over het energieverbruik terug naar de energieleverancier, die ze weer terug kan koppelen aan de klant. Voor het energiebedrijf is het erg handig om die gegevens te hebben: het kan er zijn bedrijfsprocessen op afstemmen. Het voordeel voor de klant is dat je bewust met energie om kunt gaan. De meeste mensen die al zo’n slimme meter hebben, kijken er echter nooit op.

Straf. Volgens een wetsontwerp dat al door de Tweede Kamer is aangenomen, zijn mensen verplicht een ‘slimme meter’ te accepteren, op straffe (!) van een boete van tienduizenden euro’s en een gevangenisstraf tot zes maanden. Terwijl de economische voordelen van zo’n meter nog steeds onduidelijk zijn, worden burgers wel met een gevangenisstraf bedreigd.

Read Full Post »

Actie-tijd wereldwijd

Het lijkt wel alsof het overal actie-tijd is behalve in Nederland. Vandaag is het natuurlijk EarthHour, en de bedoeling is dan van half negen tot half tien alle lichten uit gaan, tegen de klimaatverandering. De actie wordt wereldwijd getwitterd en geflickrd. Cynici hebben al geroepen dat je alleen maar je licht uit moet doen om vervolgens met alle energieslurpende apparatuur foto’s te maken en die te uploaden.

Vandaag vindt in Londen ook de grote demo plaats voor de G20-top van volgende week. Tienduizenden mensen hebben een zo te zien uitermate gezellige demo gehad vandaag, demonstrerend voor fairness. Allerlei organisaties, van ouderwets anti-kapitalistisch tot milieu-organisaties, kerken tot ontwikkelingsclubs, brengen hun eisen samen onder deze noemer.

Dat zou in Nederland niet lukken, denk ik.

Read Full Post »

Tijd voor een opstand.

Al wekenlang houdt het kabinet ons in gijzeling. Elke dag wordt het nieuws vooral bepaald door de vraag ‘of ze er al uit zijn’- enkele opiniebijdragen van en over excuusmakende bankiers daargelaten. En ze schijnen er inderdaad ‘uit te zijn’. Hoopvol is het allemaal niet. Beetje pensioenleeftijd verhogen, beetje loonmatiging ook al werkt dat niet, beetje investeringen, helaas niet beetje uit de JSF stappen.

De woede tegen de bonus-verzamelende bankiers loopt tegelijk hoog op. Het valt ook niet uit te leggen: de banken worden overeind gehouden met miljarden belastinggeld. Banken die vervolgens hoge bonussen uitdelen aan hun topmensen. Geld dat de belastingbetaler moet ophoesten, wiens baan op de tocht staat en die met minder loon en met minder pensioen toe moet – en vooral: met minder hoop voor de toekomst. De bonussen blijken moeilijk aan te pakken te zijn, omdat ze juridisch goed vastgelegd zijn. Dat kost Bernanke en Bos nogal wat hoofdbrekens. Hoe de volkswoede te kanaliseren?

Sommigen gooien het over en andere boeg. Het waren niet alleen de bankiers, vinden sommigen, we hadden allemaal een beetje schuld.

Read Full Post »

Treed af of pleeg zelfmoord

  Soms vraag ik me af waar het geweten gebleven is. Je weet wel: het stemmetje in je hoofd dat je vertelt dat hetgeen je doet fout is. Of dat je motiveert om het goede te doen. Hoe werkt dit bij een ‘topmanager’ van AIG, ING of Shell? Schreeuwt hij zo hard tegen zichzelf dat hij het ‘verdient’ om veertig tot zestig keer zoveel als zijn werknemers te verdienen, dat hij het stemmetje niet meer hoort? Of echoot in zijn hoofd met alles overstemmend volume het Greed is Good, waarmee beurshandelaar Gordon Gekko anno 1987 in de film Wall Street een grootser graaien rechtvaardigde? 

Read Full Post »

‘Allemaal schuldig aan de crisis’? Een ietsje meer precisie graag.

Ybo Buruma.
In de Trouw van dit weekend staat een lang interview met strafrechtdeskundige Ybo Buruma. Het gaat over schuld en verantwoordelijkheid in verband met de financiële crisis. Buruma is één van de bekendste strafrechtdeskundigen van Nederland. De interviewer vraagt hem waarom nog geen bankier is veroordeeld. Buruma vindt niet dat er sprake was van schuld in strafrechtelijke zin. Ja, er was schade, ja, er was voordeel, maar nee, er was geen sprake van opzet, vindt hij. En gelijk heeft hij.

Verder, gaat hij: er zijn velen verantwoordelijk -overschakelend op een andere term. De aandeelhouders, de toezichthouders, de bankiers, de makelaars, eigenlijk wij allemaal. Eén van de problemen van deze tijd is dat verantwoordelijkheid tegenwoordig gespreid is over vele schijven en toezichthouders. Daarnaast is beroepsethiek verzwakt, aldus Buruma. Professionals voelen zich niet meer verantwoordelijk voor de gevolgen van hun acties. Anders dan vroeger, zal een makelaar niet meer weigeren een huis te verkopen aan iemand die het eigenlijk niet kan betalen.

Dus, we met zijn allen schuldig, vraagt de interviewster, Sandra Kooke?

Read Full Post »