Opnieuw beginnen

We weten allemaal hoe moeilijk het is voor mensen of organisaties is om van slechte gewoontes af te komen. Vrijwel al het werk dat in de sociale sector wordt verricht draait direct of indirect om de vraag hoe we onszelf en anderen kunnen afhelpen van slechte gewoontes en tunnelvisie of groepsdenken kunnen voorkomen.

Dat geldt voor ambtelijke organisaties, maar het geldt ook voor het leven zelf. Dag in dag uit lezen we over ouders die zichzelf of hun kinderen verwaarlozen, over jongeren die op school hun draai niet kunnen vinden, over jeugdbendes die buurten onveilig maken, over hulp die averechts werkt. Telkens blijken mensen vast te zitten in routines en praktijken die niet goed werken.

Read Full Post »

Economisch populisme

Handelaar in angst Geert Wilders maakte het opnieuw bont tijdens de laatste Algemene Beschouwingen. De islam vervuilt onze publieke ruimte, in de vorm van ‘hoofddoekjes, haatbaarden, boerka’s en mannen in rare lange witte jurken’. Het is daarom tijd voor een grote schoonmaak: we moeten ‘onze straten gaan terugveroveren, en zorgen dat Nederland er weer gaat uitzien als Nederland’. Vandaar zijn voorstel voor een hoofddoekjesbelasting van duizend euro per jaar, want ‘de vervuiler betaalt’. Dat was geen cabaret, zoals D66-leider Alexander Pechtold veronderstelde, maar bittere, fanatieke ernst.

Jan Marijnissen heeft gelijk: er is maar één ding waar je bij Wilders op moet focussen: hij discrimineert.

Read Full Post »

Als ik Jort was…

Zou ik als voormalig hoofdredacteur van Quote een van Nederlands opinieleiders zijn geworden… dan zou ik mijn meningen debiteren zonder er langer dan een nanoseconde over na te denken. Wat voor demagogische onzin ik ook zou uitkramen: zelfs de NRC plaatst het, onder de kop: ‘Zwijg, volk! Het is nu aan de elite’. En dan zou ik dus schrijven: ‘Nederland is toe aan een meritocratie waarin alleen de besten voor de publieke zaak mogen werken. En ja, dat moet dan maar wat kosten.’ Voorbeeld? De ‘semidictatuur’ Singapore, waar het grootste ongemak volgens mensen-, pardon dierenrechtenactivist Jort Kelder blijkt dat je er geen kauwgum op straat mag spugen.

Read Full Post »

Heleen Mees als cowgirl

Publicist en ‘powerfeminist’ Heleen Mees is verliefd op New York. Die stad is in haar ogen een echte ‘kansenmaatschappij’. De ongereguleerde arbeidsmarkt en het lagere uitkeringsniveau maken dat mensen veel meer op zichzelf zijn aangewezen. Vanwege het ontbreken van een sociaal vangnet is iedereen gedwongen om te werken en voor zichzelf te zorgen. Meer dan 90% van de migranten zijn er dan ook aan het werk, inclusief 65% van de migrantenvrouwen.

New York biedt nieuwkomers veel meer mogelijkheden om zich te ontplooien dan de Nederlandse verzorgingsstaat. Die werkt voor migranten juist als een verstikkende deken en werkt achterstanden in de hand. Betaald werk is nu eenmaal de snelste weg naar emancipatie. New York is daarom het ultieme model van een ‘grenzeloze’ samenleving, een ware ‘talentenmagneet’ die behalve energie en opwinding ook nog eens een dorpse gemeenschapszin uitstraalt, zo juicht Mees in haar nieuwe bundel Tussen hebzucht en verlangen.

Het is grappig dat een Amerikaan als Russell Shorto, nu anderhalf jaar directeur van het John Adams Institute te Amsterdam, op zijn beurt juist verliefd is geworden op Nederland. In een opvallend artikel in het New York Times Magazine (3.5.09) onder de titel ‘Going Dutch’ zet hij Heleen Mees min of meer op haar kop.

Read Full Post »

Treed af of pleeg zelfmoord

  Soms vraag ik me af waar het geweten gebleven is. Je weet wel: het stemmetje in je hoofd dat je vertelt dat hetgeen je doet fout is. Of dat je motiveert om het goede te doen. Hoe werkt dit bij een ‘topmanager’ van AIG, ING of Shell? Schreeuwt hij zo hard tegen zichzelf dat hij het ‘verdient’ om veertig tot zestig keer zoveel als zijn werknemers te verdienen, dat hij het stemmetje niet meer hoort? Of echoot in zijn hoofd met alles overstemmend volume het Greed is Good, waarmee beurshandelaar Gordon Gekko anno 1987 in de film Wall Street een grootser graaien rechtvaardigde? 

Read Full Post »

‘Allemaal schuldig aan de crisis’? Een ietsje meer precisie graag.

Ybo Buruma.
In de Trouw van dit weekend staat een lang interview met strafrechtdeskundige Ybo Buruma. Het gaat over schuld en verantwoordelijkheid in verband met de financiële crisis. Buruma is één van de bekendste strafrechtdeskundigen van Nederland. De interviewer vraagt hem waarom nog geen bankier is veroordeeld. Buruma vindt niet dat er sprake was van schuld in strafrechtelijke zin. Ja, er was schade, ja, er was voordeel, maar nee, er was geen sprake van opzet, vindt hij. En gelijk heeft hij.

Verder, gaat hij: er zijn velen verantwoordelijk -overschakelend op een andere term. De aandeelhouders, de toezichthouders, de bankiers, de makelaars, eigenlijk wij allemaal. Eén van de problemen van deze tijd is dat verantwoordelijkheid tegenwoordig gespreid is over vele schijven en toezichthouders. Daarnaast is beroepsethiek verzwakt, aldus Buruma. Professionals voelen zich niet meer verantwoordelijk voor de gevolgen van hun acties. Anders dan vroeger, zal een makelaar niet meer weigeren een huis te verkopen aan iemand die het eigenlijk niet kan betalen.

Dus, we met zijn allen schuldig, vraagt de interviewster, Sandra Kooke?

Read Full Post »

Samen de crisis te lijf.

Stel, het is crisis. Jij hebt de leiding, en je belooft iedereen om je heen dat je vrijdag de 13e een Plan hebt om de crisis te lijf te gaan. Natuurlijk, helemaal voldragen is het dan wellicht nog niet, er valt nog over te discussiëren, maar de contóuren van een plan zullen er tenminste staan. Het wordt vrijdag de 13e, en je staat met lege handen. Vergroot dat het vertrouwen van de mensen om je heen in je leiderschapscapaciteiten?

Read Full Post »

Vooruit met Europa!

België wordt tegenwoordig door vele plagen bezocht. Maar het heeft iets waar wij jaloers op kunnen zijn: een politicus die boeken leest en schrijft. De sociaal-liberaal Guy Verhofstadt leidde tussen 1999 en 2007 drie kabinetten. Hij schreef vier Burgermanifesten en een boek over de Verenigde Staten van Europa. Onlangs verscheen zijn pamflet Een New Age of Empires, waarin hij een ‘nieuwe sprong voorwaarts’ voor Europa bepleit.  

Het jaar 2008 was volgens Verhofstadt een scharnierjaar, dat even belangrijk zal blijken te zijn als 1989, 1945 of 1929. We lijden onder de grootste financieel-economische meltdown sinds de jaren dertig, en de eerste sinds de oprichting van de EU. Daarnaast hadden er in 2008 twee andere gebeurtenissen van wereldhistorische betekenis plaats: de Russische inval in Zuid-Ossetië, waaruit bleek dat Rusland als grootmacht niet is verdwenen, en de organisatie van de Olympische Spelen door China.

Het machtsevenwicht in de wereld is aan het verschuiven.

Read Full Post »

Wouter Bos en “the slippery slope”

Niet al te lange tijd geleden was het een lelijk woord. Niet al te lange tijd geleden konden landen voor het toepassen hiervan zelfs gestraft worden. Er zijn inmiddels tientallen topconferenties geweest om het uit te bannen zonder heel veel resultaat. Tegenwoordig is het eerder gewoonte dan uitzondering dat het woord op een positieve manier gebruikt wordt in een zin van een politicus, al dan niet impliciet. Tegenwoordig wordt je als politicus er zelfs voor toegejuicht als je het woord toepast. Van wat ik ervan heb meegekregen via de media is dat zelfs Euro commissaris Neelie Kroes, onze Nederlandse vrije markt kampioen, uiteindelijk gezwicht is voor de druk door de strenge Europese regels in belangrijke mate af te zwakken. Overheden maken er uitgebreid gebruik van, een beetje steun aan de auto-industrie hier, nog een paar Airbus leningen daar. Staatssteun is tegenwoordig doodnormaal, maar nog steeds hopeloos inefficiënt.

Twee weken geleden is de Nederlandse regering  zelfs nog een stap verder gegaan. Ze hebben een afspraak gemaakt met de ING dat deze 25 miljard euro extra in de Nederlandse economie gaat pompen. Dit is een bijzonder goedkope stimulans, het bedrag komt namelijk niet terug op de rijksbegroting en wordt ook niet opgeteld bij de staatsschuld. Het is gratis geld!

Read Full Post »

Post-babyboomers moeten alwéér de overheid redden.

Opeens is het weer een issue geworden: doorwerken tot je 67e. Eén ervan is bijvoorbeeld dat mensen tegenwoordig een hogere leeftijdsverwachting hebben dan vroeger en na hun pensioen meer gezonde jaren hebben dan vroeger. Dat heb ik altijd wel een redelijk argument gevonden.

Maar ja. Recentelijk is Wouter Bos bezig om met enorme sommen belastinggeld bankdirecteuren te redden die er eerst een potje van gemaakt hebben en vervolgens zichzelf enorme bonussen toekenden. Dus nu moeten wij langer doorwerken om een heel andere reden, namelijk omdat Wouters overheidsbegroting sluitend moet krijgen. Het is dát, óf de hypotheekrenteaftrek. En Balkenende heeft net gezegd dat dat laatste onbespreekbaar is.

Langer doorwerken levert de pensioenfondsen, die de waardevastheid van de pensioenen niet meer garanderen, niets op. Ze worden er niet stabieler of kapitaalkrachtiger van. Maar wel de staatsbegroting: het betekent namelijk minder AOW-uitkeringen en meer belastinginkomsten. Die besparingen worden in de boekhouding ‘naar voren gehaald’, ook al treden de effecten pas over vijftig jaar op. Het voordeel voor het kabinet is, dat zij dan nu geen pijnlijke bezuinigingen hoeft door te voeren.

Read Full Post »