Het logo en de zaal van de PvdA-manifestatie Een ander NL op 16 januari 2011 in Amsterdam kleurden rood en groen. Job Cohen noemde het milieu in z’n speech echter niet één keer. Gastspreker Jolande Sap van GroenLinks deed dat wel. Ook ging een van de inspirerende panels over duurzaamheid. Drie gedreven en deskundige groene ondernemers en een actievoerder logenstraften weer eens de oude, eendimensionale links/rechts tegenstellingen. Prominent gastspreker Emile Roemer wist die tussen kapitaal en arbeid overigens weer tot leven te wekken. Zowel met zijn vocabulaire (‘het volk dienen’, ‘schouder aan schouder’) als door, letterlijk, de mouwen op te stropen. Met dat laatste veranderde hij symbolisch van een white collar in een blue collar. Als brug tussen de vele ouderen en jongeren op de manifestatie werkte dat uitstekend. Want als progressief Nederland, dat andere links, één opdracht heeft, is dat wel het overbruggen van de vele, al dan niet vermeende tegenstellingen en tweedelingen. Die tussen oud en jong, tussen lager en hoger opgeleide mensen, autochtoon en allochtoon, mensen met een baan en uitkeringsgerechtigden, mensen met en zonder angst voor de toekomst, gezonde en zieke mensen, gelovigen en niet-gelovigen, etc.
Op sociale punten konden de linkse sprekers, alle drie nieuwkomers als partijleiders, elkaar goed vinden. Cohen, Roemer en Sap willen mensen aan de onderkant niet eenzijdig op laten draaien voor de kosten van de banken-, financiële en economische crisis. Ze willen extra investeren in onderwijs in plaats van bezuinigen. Om kinderen zoals Cohen’s denkbeeldige ‘Jordy’ (hebben Henk en Ingrid een kleine?) z’n talenten te laten ontplooien.
De drie politiek leiders spraken ieder vanuit hun eigen partij- en verkiezingsprogramma’s. Echt sprankelend was het allemaal niet, maar ze stónden er wel samen, op dat podium. PvdA, SP en GrLi hadden echter best een stap in samenwerking verder kunnen zetten. Waarom geen gezamenlijke, progressieve mini-agenda, met, zeg, ‘investeren in onderwijs’ en ‘geen nieuwe kernenergiecentrale’ en ‘verdeel de kosten van de verschillende crises eerlijk’? Dan kan ‘de maatschappelijke progressieve meerderheid’ waar Cohen over sprak, zich ergens aan verbinden. Nu moeten mensen zich vastklampen aan de (nogal christelijk beladen, Obama-like) ‘hoop’ die de drie zien de in de samenleving. Het andere links moet nog warm draaien, maar als de lente komt…
Alle goede bedoelingen ten spijt Annemiek moet de oplossing van de problemen van onze mondialiserende tijd niet gezocht worden in ‘een ander links’, maar in de creatie van mondiaal of VN-beleid dat het links-rechts-denken overstijgt. De vraag is alleen hoe die geestelijke doorbraak tot stand gebracht moet worden. Voor mij is het antwoord op die cruciale vraag gelegen in ’89, de val van de Muur, waarvan de betekenis in het veel wijdere VN- of vredesperspectief getrokken had moeten worden. De diep ingrijpende ‘fluwelen revolutie’, die wereldwijd destijds een geweldig elan veroorzaakte, stond namelijk voor de ineenstorting van zowel het kapitalistische als het socialistische gedachtegoed. Wat dat betreft sloeg Francis Fukuyama de plank finaal mis, door het kapitalisme tot uiteindelijke winnaar te bestempelen. Een dramatische misslag gezien de repercussies daarvan wereldwijd, die met name het vertrouwen in de Verenigde Naties (en daarmee het geloof in VREDE) langzaam maar zeker tot het nulpunt heeft doen dalen.
Desondanks zie ik de toekomst met vertrouwen tegemoet. Het inzicht dat wij – als mensheid – geen verschillende maar dezelfde belangen nastreven, die met kapitaalinjecties noch met verkiezingen ooit waargemaakt kunnen worden, groeit namelijk met de dag. Op het moment dat de media oog krijgen voor dit (mondiale) inzicht en zich serieus gaan buigen over de (mondiale) maatschappelijke vertaling daarvan, is het hek van de dam. Daarmee komt namelijk de hervorming van de VN tot een mondiaal beleidsorgaan met bovennationale bevoegdheden (de democratie in optima forma) in zicht. Wat die broodnodige hervorming betreft, waartoe artikel 109 van het VN-Handvest de mogelijkheid biedt, moet met name worden gedacht aan de opheffing van de totalitaire (vetorecht!) Veiligheidsraad en de overheveling van zijn (democratische) vredes- en veiligheidstaak naar de Algemene Vergadering. Daardoor krijgt dit orgaan eindelijk de ruimte zich te ontwikkelen van een ongeloofwaardig mondiaal praatcollege, tot een onafhankelijk (niet bepaald door religie, ideologie en economie maar door de alom onderschreven mensenrechten) gezaghebbend wereldforum.
Kortom, voor het vorm geven aan vredesideaal – een mondiale rechtsstaat onder auspiciën van de tot wasdom gekomen VN – zullen wij onze hoop niet moeten vestigen op onze religieuze, ideologische en economische kopstukken, maar op de beheerders van de media, indachtig het gezegde ‘the medium is the message’. Hoog tijd voor een wisseling van de wacht aldaar om het immer gekoesterd vredesideaal (weer!) tot leven te wekken.
Het denken in termen van links-rechts is typisch twintigste eeuws. Maar sinds WO II maakt de Westerse wereld een kentering door, een kentering welke voor een aanzienlijk deel gekenmerkt wordt door het loslaten van religieuze normen en waarden, mede veroorzaakt door de voortschrijdende individualisering van de Westerse mens. Beide processen zijn onomkeerbaar en zijn terug te voeren naar een ontwikkelingsfase in het humane leven waaraan de mens , als product van de (dynamische) evolutie , onderworpen is. Om dichter bij huis te blijven of we ( de mens ) willen of niet – en we willen best – we worden meegevoerd in de vaart der volken en dat brengt met zich een toenemende assertiviteit en een loskoppeling van de te zwaar regulerende samenleving.
Dat betekent ook een loskoppeling van de vanzelfsprekendheid waarin in de vorige eeuw aan de samenleving gestalte werd gegeven door politieke opvattingen deels voortvloeiende uit de christelijke vorm van het uitoefenen van bestuur. De overtuigde socialisten van het eerste uur waren uitgesproken anti-kerkelijk, desondanks kinderen van hun voorgeslacht waarin zoveel kerkelijke normen en waarden waren geinvesteerd en in het genetisch archief opgeslagen..
Sinds de jaren tachtig begint het politieke spectrum in Nederland te verschuiven, links wordt niet rechts maar links schuift op naar rechts en boet bovendien in omvang in. Volgens de peilingen van de politiek barometer van Synovate ( 10 Mrt ) komen die voor de drie linkse partijen op 46 zetels, nog geen derde van de Kamer, de gloriejaren van het Dreessocialisme zijn echt passé.
Het linkse gedachtengoed voorheen gebaseerd op het op gepassioneerde wijze bestrijden van maatschappeijk onrecht begint open te staan voor een rationele vorm van bestuurlijkheid en daarmede komen liberale elementen aan bod, minder gebaseerd op een politiek-fundamentalistisch uitgangspunt maar meer gebaseerd op een pragmatische vorm van regelgeving
over manifestaties gesproken, staat er op 16 april 2011 een manifestatie gepland voor de Dam in Amsterdam tegen kernenergie. Houd de website van GreenPeace in de gaten en laat je stem tegen kernenergie horen op http://bit.ly/kernisbah
Fijn dat je het verslag schrijft; helaas is het verslag al evenmin sprankelend te noemen. Gelukkig kwam hierboven al de juiste suggestie voorbij; laten we nu eens streven naar voorbij het links en rechts. En ik kan je verzekeren dat dat erg prettig vertoeven is, hoewel veel mensen mij volslagen meewarrig aankijken als ik zeg, niets meer van doen te willen hebben met het oude politieke geneuzel.
Daarom is het ook zo vervelend; kijkend naar de facebookpagina van Groen links of elk andere partij; de afstand is nog steeds wij en het volk. Maar ik vraag mij af – welk volk? Wat mij betreft hoor ik daar zeker niet bij. Al de goede bedoelingen van de linkse partijen ten spijt, zodra ik interacties lees gaan mijn haren recht overeind staan. Ik voel mij niet aangesproken, ondanks het feit dat ik grote delen van de visie deel. Dat is wat je noemt een identiteitscrisis. Vasthoudend aan het oude dat niet meer is, proberen het nieuwe in oude gewoontes te vatten. Als links nu eens zijn obsessie met rechts kon loslaten en overstijgend kijkt naar de problematie; dan laat je rechts het nakijken en kun je tot oplossingen komen waar ook rechts zich in kan vinden. Veel problemen hebben geen links of rechtse gezichten; maar hangen integraal aanelkaar vast. Emergente systemen dus.
En terwijl de politiek neuzelt; is er van onderop al een beweging gaande. Dit keer niet reactionair maar pro-actief. Want als de onderkant moet wachten tot de politiek eindelijk klaar is met hun eindeloos gepolder zijn er legio concrete voorbeelden die aangepakt kunnen worden zonder politieke inmenging. Het zal nog wel een paar jaar duren, maar de toon is al gezet. Eigenkracht is zelf doen, dat betekent ook zelf doen op politiek vlak. Dat zijn nu juist de zaken die in de hogere regionen worden vergeten. Een wijze burger kan opeens heel andere keuzes maken en ervoor kiezen om niet in het voorgevormde beeld van de onderkant van de samenleving te blijven hangen. Daarom komt bewustwording altijd voor goed handelen.